Handboek auteursrecht (deel 15): veelgestelde vragen i.v.m. online publicatie

Hoe het auteursrecht respecteren op een website?

Wanneer je een website met beschermde werken (tekst, afbeelding, foto, muzieksequens, video’s of videoclips) wil creëren, is het belangrijk om de volgende stappen te ondernemen en om je te laten bijstaan door een in de materie bekwame persoon:

• stel een inventaris op van de elementen die op de website gereproduceerd of gebruikt worden en die auteursrechtelijk beschermd kunnen zijn.
• bepaal de rechthebbenden van het auteursrecht en de naburige rechten, van wie u een toestemming moet verkrijgen.
• definieer de handelingen waarin de auteursrechtelijke beschermde werken worden gebruikt, of m.a.w. de exclusieve rechten van de desbetreffende auteur en/of producent bepalen, en bijgevolg de vereiste toestemmingen die jeu moet verkrijgen m.b.t. het auteursrecht en de naburige rechten.
• stel een ontwerp van overeenkomst op en onderhandel over de rechten met de auteur(s) en/of met de producent of met hun respectievelijke beheersvennootschappen.

Verwijderen van online content?

Indien je instelling of organisatie zelf een beschermd werk op de eigen website heeft geplaatst, dan volstaat het in principe niet om bij een bezwaar van de rechthebbende het werk onmiddellijk van de website te verwijderen om gevrijwaard te worden van vervolging. De rechthebbende behoudt het recht om een schadevergoeding te eisen voor deze inbreuk. Het al dan niet hebben van voorkennis over het feit dat het werk auteursrechtelijk beschermd is, is hierbij niet in het geding. In de praktijk zullen rechthebbenden zich echter wel vaak tevreden stellen met het feit dat hun werken onmiddellijk van de website worden verwijderd. Enige vorm van risicomanagement is dus vereist.

Indien je instelling of organisatie louter optreedt als hosting provider en de gebruikers van uw diensten deze diensten gebruiken om beschermd materiaal online te plaatsen, is de situatie anders. Een hosting provider die de louter door een afnemer van de dienst verstrekte informatie opslaat, is immers niet aansprakelijk voor deze opgeslagen informatie. De voorwaarden zijn dan echter wel dat:

• de hosting provider niet daadwerkelijk kennis heeft van de onrechtmatige activiteit of informatie, of geen kennis heeft van feiten of omstandigheden waaruit het onrechtmatige karakter van de activiteit of informatie blijkt;
• de hosting provider onmiddellijk actie onderneemt om de informatie te verwijderen of de toegang ertoe onmogelijk te maken wanneer hij van het onrechtmatige karakter kennis heeft.

Als een erfgoedorganisatie optreedt als hosting provider is het aangewezen dat het een schriftelijke overeenkomst opmaakt met de gebruiker van de geboden dienst waarin wordt gesteld dat de gebruiker aansprakelijk is in geval van inbreuk op de Auteurswet en dat de content onmiddellijk kan worden verwijderd in geval van onrechtmatigheid.

Wat met hyperlinks naar beschermde inhoud?

Verwijst de hyperlink naar een inhoud die vrij toegankelijk is voor iedereen, dan is er geen nieuwe mededeling aan het publiek en moet je dus geen auteursrecht betalen.

Verwijst de hyperlink naar informatie die niet voor iedereen toegankelijk is (bv. enkel toegankelijk voor de abonnees), dan gaat het om een nieuwe mededeling aan het publiek. Je moet opnieuw de rechten verkrijgen van de rechthebbende(n).

Let wel: indien je website uitsluitend bestaat uit hyperlinks die hernoemd zijn naar titels van persartikels, dan kan dit een auteursrechtelijk relevante reproductie uitmaken van de titels en dien je toestemming te verkrijgen van de rechthebbende(n).

Visuele kunst op website plaatsen?

• Belgische beheersvennootschap: SOFAM

Ga naar de website van SOFAM. Klik op Informatie, dan op Tarieven, daarna op Belgische tarieven. Download het PDF-bestand. Raadpleeg het deel van het document over internet (blz. 35). Daar vind je het toepasselijke tarief. Keer terug naar de Nederlandstalige versie van de homepage en klik op info@sofam.be om een prijsofferte voor een licentie aan te vragen. Die offerte wordt opgemaakt op basis van het tarief.

• Buitenlandse beheersvennootschappen

Als het werk waarvan je gebruik wil maken niet in het repertoire van SOFAM zit, zit het misschien in dat van een van de buitenlandse beheersvennootschappen die vermeld zijn onder “Tarieven” / “Buitenlandse tarieven”. Daar word je doorverwezen naar de sites van Groot-

Brittannië, Nederland, Frankrijk, Duitsland, Spanje, Zwitserland, Zweden en Oostenrijk. Je volgt dan de procedure van de site(s) die je aanbelangt (aanbelangen).

Daarnaast kun je eveneens een aangifte doen voor het verkrijgen van wereldwijde licenties voor het gebruik op internet van werken van visuele kunst van 30.000 artiesten. Dit kan via de website www.onlineart.info, waarvan zowel SOFAM als SABAM lid zijn. Het systeem genereert licenties voor de reproductie van de werken op een website of intranet, voor het downloaden, of voor Pay per view.

• SABAM

Maakt het werk deel uit van het repertoire van SABAM, ga dan naar de website van SABAM en klik op Voor iedereen en dan op grafische en visuele kunsten.

Vervolgens kunt u:

• naar de tarieven gaan door op Tarief te klikken. Op die manier krijg je toegang tot een document waarin op het einde onder de categorie Multimedia de tarieven Internet & Intranet beschreven staan (pagina 34);
• een licentieaanvraag doorsturen door te klikken op Aangifte en de instructies te volgen.
• Werken vrij van rechten

Om aan alle bijdragen te ontsnappen, kun je op je site ook uitsluitend muziek, afbeeldingen of films plaatsen die vrij van rechte zijn, ook wel Creative Commons genoemd.

Persartikels op website plaatsen?

• Artikelen uit de Franstalige / Duitstalige Belgische dagbladpers

Om de nodige toestemming te verkrijgen, ga naar http://www.copiepresse.be en klik onderaan op de pagina onder "MODULE DE CALCUL EN LIGNE" op "Accédez au module". Antwoord op de vragen naargelang je situatie en het gewenste gebruik (vermoedelijk “internet”). Wanneer je de procedure bevestigt, ontvang je een overzichtsmail en een pre-bestelnummer; je wordt vervolgens gecontacteerd voor het opstellen van een contract.

De leden-uitgevers van Copiepresse hebben allen een overeenkomst gesloten met SAJ-JAM om de rechten te beheren voor de journalisten die hun rechten niet rechtstreeks hebben overgedragen aan deze uitgevers. De licenties van Copiepresse dekken dus zowel de rechten van de uitgevers als deze van de journalisten.

• Artikelen uit de Franse of Luxemburgse dagbladpers

Ga naar http://www.copiepresse.be en klik op "RÉPERTOIRES & TARIFS". Ga naar "Autres répertoires gérés par Copiepresse (mandats)".

Je krijgt de Franse tarieven door te klikken op "Répertoires et tarifs presse française" onder "Mandat octroyé par le CFC (France)".

Je krijgt de Luxemburgse tarieven door te klikken op "Répertoires et tarifs presse luxembourgeoise" onder "Mandat octroyé par Luxorr". Ga naar het aangifteformulier door te klikken op "Formulaires de déclaration".

• Artikelen uit de Vlaamse dagbladpers

De licenties van License2publish dekken zowel de rechten van de uitgevers als de rechten van de journalisten. In die paar gevallen dat er toestemming wordt gevraagd voor een artikel waar de uitgever niet over de rechten beschikt, wordt doorverwezen naar de journalist in kwestie aangezien die niet

noodzakelijk lid is van de SAJ-JAM voor het beheer van deze rechten.

Om de nodige toestemming te kijgen, ga naar de website van License2publish. Klik onder "Licenties" op "Tarieven" en raadpleeg de verschillende tarieven die verband houden met de verspreiding op het internet. Klik op "Vraag een licentie aan" om toegang te krijgen tot het aangifteformulier.

• Artikelen uit de periodieke pers van België

Repropress garandeert dat de licenties die ze toekent zowel de rechten van de uitgevers als de rechten van de journalisten omvatten (ofwel omdat de uitgever de rechten rechtstreeks bij de journalist heeft verkregen, ofwel omdat de uitgever een overeenkomst met de JAM heeft afgesloten). Om de benodigde toestemming te verkrijgen, ga je naar de website van , klik op "Contact" en stuur je aanvraag naar het vermelde e-mailadres. (URL niet meer beschikbaar)

Letterkundig werk op een website plaatsen?

Doorgaans richt je je tot de uitgever. Wanneer de uitgever is aangesloten bij SABAM, is het collectieve beheer van toepassing. In dat geval moet de volgende werkwijze worden gevolgd:

1. Ga naar de website van SABAM en klik op “Voor iedereen”.
2. Klik daarna achtereenvolgens op “Literatuur” en “Tarief voor literaire reproducties”. Je krijgt dan toegang tot een document met de tarieven voor letterkundige werken, inclusief de tarieven voor gebruik op het internet (blz. 15).
3. Klik op Klik hier voor eLicensing en volg de instructies.

Downloadbare muziekwerken op een website plaatsen?

Ga naar de website van SABAM en klik op “Voor iedereen”. Klik daarna achtereenvolgens op “Muziek”, “Internet” en “tarief voor de online distributie van muziekwerken”. Het tarief verschijnt.

Je aanvraag kun je indienen via eLicensing. Het gebruik van de rechten van de producenten en van de vertolkende en uitvoerende kunstenaars valt niet onder de billijke vergoeding. Het ressorteert onder het exclusieve recht.

Noch de beheersvennootschap van de vertolkende en uitvoerende kunstenaars “PlayRight”, noch die van de producenten “SIMIM” staat in een dergelijk geval in voor het collectieve beheer van dat recht.

Dat betekent dat

1. de houder van de website geen vorderingen moet verwachten van die twee vennootschappen en
2. de enige manier om geen enkele vordering te moeten vrezen, een individuele onderhandeling is, rechtstreeks met de houders van de naburige rechten.

Reclamespot, bedrijfsfilm of ander audiovisueel werk van commerciële aard op website plaatsen?

Ga naar de website van SABAM en klik op “Voor iedereen”. Klik daarna achtereenvolgens op “Muziek”, “Internet” en “tarief commerciële audiovisuele productie”. Het tarief verschijnt.

Je aanvraag kan je indienen via eLicensing. Voor reproductie van muziek in je bedrijfsfilms of audiovisuele werken (andere dan reclamespots) die enkel via het internet worden aangeboden, moet je ook de muziekproducenten vergoeden. Je kunt hiervoor naar de pagina “internet” op de site van SIMIM gaan. Klik dan onder “audiovisuele producties – exclusief op internet uitgezonden” op “Klik hier voor tarieven”.

Vraag een contract aan door contact op te nemen via het adres dat op diezelfde pagina vermeld staat onder “Informatie” bram.somers@simim.be, tel.: 02/7758210.

Over de rechten van de producenten en van de vertolkende en uitvoerende kunstenaars is op te merken dat het uitzenden van films op uw website onder de exclusieve rechten valt. In de praktijk worden die exclusieve rechten voornamelijk uitgeoefend door de producent van films, die niet alleen over het exclusieve recht van de producent beschikt (artikel XI.209 §1 Wetboek van economisch recht), maar ook over het exclusieve recht dat door de uitvoerende kunstenaars is overgedragen, ofwel bij overeenkomst, ofwel door het vermoeden van overdracht (artikel XI.206 Wetboek van economisch recht).

Deze situatie verklaart waarom de beheersvennootschap van de uitvoerende kunstenaars “PlayRight” niet instaat voor het collectieve beheer van dit soort rechten en waarom u zich in de eerste plaats tot de producenten moet richten.

Andere delen van het Handboek auteursrecht

Het Handboek auteursrecht bevat nog 16 andere delen. Je kunt deze raadplegen door op de onderstaande links te klikken.

• Juridisch kader:
• Deel 1: auteursrechtelijke bescherming: wat? wie? hoe lang?
• Deel 2: morele rechten en vermogensrechten
• Deel 3: beperkingen en uitzonderingen
• Deel 4: naburige rechten
• Deel 5: portretrecht
• Deel 6: bescherming van databanken
• Formeel kader:
• Deel 7: overdracht en licentie
• Deel 8: collectief rechtenbeheer
• Deel 9: publieke en open licenties
• Tools:
• Deel 10: de IPR-checklist
• Deel 11: modelovereenkomsten voor een licentie, een overeenkomst tot overdracht en een vrijwaringsclausule
• Deel 12: gestandaardiseerde rechtenverklaringen
• Andere intellectuele eigendomsrechten en andere relevante wetgevende kaders:
• Deel 13: andere intellectuele eigendomsrechten en andere relevante wetgevende kaders
• Veelgestelde vragen:
• Deel 14: veelgestelde vragen i.v.m. de bepaling van de rechtenstatus
• Deel 15: veelgestelde vragen i.v.m. online publicatie
• Deel 16: veelgestelde vragen i.v.m. collectieve beheersvennootschappen
• Bronnen en referenties:
• Deel 17: bronnen en referenties

Auteurs Handboek auteursrecht

• Barbara Dierckx (PACKED vzw)
• Sam Donvil (PACKED vzw / meemoo, Vlaams instituut voor het archief)
• Rony Vissers (PACKED vzw / meemoo, Vlaams instituut voor het archief)
• Ellen Van Keer (meemoo, Vlaams instituut voor het archief)